قول با فعل

در نظام تربیت‌متعادل قول مربی با فعل او باید هم‌خوانی داشته باشد‌ و این حقیقت است که اثرگذاری تربیتی را چندین برابر می‌کند.

به این حکایت خواندنی و فاصله‌ها فکر کنید!

 زمانی که مرحوم استاد شیخ محمد تقی ادیب نیشابوری به بیماری گژدمه (عقربک) مبتلا گشته بود، روزی برای ملاقات و عبادت به منزل ایشان رفتم.

پس از سلام و احوال پرسی، دفتری را که همراه داشتم باز کرده و قلم به دست گرفتم و از استاد خواستم نصیحتی فرماید، تا بنویسم و آن را نصب العین خویش سازم.

وی در ابتدا از اجابت خواسته من امتناع ورزید چون اصرار نمودم، فقط قصه ذیل را برایم نقل کرد و گریست و دیگر هیچ نگفت. استاد فرمود:

یکی از علمای مشهد، که مردی عالم و وارسته بود و با این جانب آشنایی و دوستی داشت در ماه مبارک رمضان در مسجد گوهرشاد پس از نماز ظهر منبر می‌رفت و مردم را موعظه و ارشاد می‌نمود.
در اثنای ماه، یک روز مردم هر چه پای منبر به انتظار نشستند، آن عالم نیامد. جمعی از خواص که از نیامدن وی نگران شده بودند، جهت استفسار از حال وی به منزل او رفتند، چون وارد اطاق شدند، پس از سلام و احترام پرسیدند آقا خدای نخواسته حادثه‌ای رخ داده و یا کسالتی عارض گشته است؟
فرمود: خیر، هیچکدام.
گفتند پس چرا امروز مردم را در انتظار گذاشتید و برای منبر به مسجد تشریف نیاوردید؟
جواب داد: امروز که برای منبر مطالعه می‌کردم چون به این حدیث شریف قدسی رسیدم که خداوند متعال می‌فرماید:
یابن آدم عظ نفسک ثم غیرک.
یعنی ای فرزند آدم اول خودت را موعظه کن سپس دیگران را.

با خود گفتم اول باید خود را موعظه کنم.

مرحوم استاد وقتی که این جملات آخر را برایم نقل می‌کرد خود به‌شدت می‌گریست و سپس با همان اشک ریزان ادامه داد و فرمود:

آقا من هنوز خودم را موعظه نکرده‌ام، چطور از من می‌خواهی که تو را موعظه نمایم؟

روانش شاد و یادش گرامی باد!

 علی اکبر الهی خراسانی
تنظیم: بخش ادبیات تبیان

منبری بگذار بهر خود نخست
وانگهی برجه به منبر تند و چست